Menstrüel Migren: Belirtiler, Tedavi Yöntemleri ve Korunma Yolları

Menstrüel Migren Nedir?

Menstrüel migren, kadınların adet dönemlerinde östrojen adlı hormonun azalması nedeniyle yaşadığı oluşan bir migren türüdür. Diğer migren tiplerinden farklı olarak, menstrüel migren genellikle adet dönemine denk gelen günlerde, özellikle adet öncesinde ortaya çıkar. Migren atakları, hormonal dalgalanmaların yoğun olduğu bu dönemlerde daha şiddetli olabilir ve bu durum, kadınların yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir. Normalde migren kadınlarda daha sık görülen bir hastalıktır ve kadınlarda en sık 30-40 yaş arasında migren görülür. Adetle ilgili baş ağrıları ise en çok menapoza yakın yaş dönemleridir yani menopozdan önceki birkaç yıl ve menopozdan sonraki birkaç yıldır.

Menstürel Migrenin Sebepleri

Adet döneminde östrojen adlı hormon azalır. Bu hormon azalınca bazı mekanizmalar ile trigeminal sinir adlı sinirden CGRP ve substans P adlı maddelerin üretimi artar. Bu iki madde beyin damarlarında genişleme ve trigeminal sinirin duyusal duyarlılığında artışa neden olur. Bunun dışında kan-beyin bariyeri adlı bariyerde geçirgenlik artışı olur. Bariyerdeki geçirgenlik artınca beyinin etrafını saran kılıftan iltihabi reaksiyonu artıran maddelerin üretimi artar. Son olarak adet döneminde vücudun kendisinin ürettiği opioid adlı maddelerin üretimi de azalır. Opiaoidler normalde ağrıyı keser ama üretimi azalınca ağrıların kesilmesi de zorlaşır. Tüm bu mekanizmalar nedeni ile adet döneminde migren benzeri baş ağrıları olur.

Menstrüel Migrenin Belirtileri

Menstrüel migren, normal migrenle aynı semptomları taşır ancak, bu migren türü özellikle adet dönemiyle ilişkilendirildiği için, belirtiler genellikle bu dönemde yoğunlaşır. Adet dönemi dışında ise baş ağrıları nadir görülür.Bu dönemde vücutta östrojen adlı hormonun azalması nedeni ile bir takım mekanizmalar üzerinden migren atakları tetiklenebilir. Menstrüel migrenin başlıca belirtileri şunlardır:

• Baş Ağrısı: Genellikle başın bir tarafında yani tek taraflıdır. Ağrı nabız atışı şeklindedir. Ağrı yaklaşık 1 gün sürer
• Bulantı ve Kusma: Baş ağrısına ek olarak, mide bulantısı ve bazen kusma görülebilir.
• Işığa ve Seslere Duyarlılık: Migren sırasında ışık ve ses gibi çevresel uyarıcılara karşı duyarlılık artar.
• Yorgunluk ve Halsizlik: Migren atakları sırasında yorgunluk hissi artabilir.
• Allodini: Bazı hastalarda normalde ağrı yapması beklenmeyen durumlarda şiddetli ağrı görülebilir. Buna allodini adı verilir. Örneğin saçı tararken ya da herhangi bir nedenle kafa derisine dokunmak, göze lens takmak vb. ağrı atağını tetikleyebilir.
• Felç olma:  Migren ile birlikte nadiren felç de görülebilmektedir. Örneğin yüz felci (Bell Paralizisi), işitme kaybı, gözü hareket ettiren sinirlerin felci (göz kapağında düşme vb) nadiren migren ile birlikte görülebilmektedir. 

Menstürel Migrenin Teşhisi

Muayene: Menstürel migrende teşhis için öncelikle hasta nörolojik olarak muayene edilir. Bu hastalarda çoğu zaman nörolojik muayene normaldir. Nadir durumda hastada sinir felci tespit edilebilir. Örneğin yüz felci, göz kapağında düşüklük, işitme kaybı vb. gibi felç görülebilmektedir. 

Radyolojik Görüntüleme: Normal migrende ya da adet ile ilişkili migrende yapılan MR ve BT gibi radyolojik görüntülemelerde belirgin bir sorun tespit edilmez. Bazen beyinde beyaz lekeler görülebilir ama bunlar da non-spesifik yani migren dışında herhangi bir şikayet olmadan da görülebilen lezyonlardır.

Menstrüel Migrenin Tedavisi

Migrende radyolojik görüntülemelerde ciddi bir sorun tespit edilmez ve bu durumda şikayetlere yönelik bazı tedaviler uygulanır. Bunlar:

1- Yaşam tarzı değişiklikleri: Menstrüel migren ataklarını önlemek ve şiddetini azaltmak için bazı yaşam tarzı değişiklikleri yapmak faydalı olabilir. Örneğin vücuda giren zararlı maddelerden uzak durmak (sigara, alkol, uyuşturucu vb.), sağlıklı ve doğal beslenme (karbonhidrattan fakir, hazır ve paketlenmiş gıdalar yerine doğal organik gıdalar ile beslenme), yeterli ve dengeli bir uyku, düzenli egzersiz, stresten uzak durma.  aşırı kafein tüketiminden kaçınma yoğun ışık ve gürültüden uzak durma gibi yaşam tarzı değişiklikleri ile şikayetler büyük ölçüde azalabilir. 

2- Fizyoterapi: Boyuna yapılan karyopraktik adlı manipülasyonlar migren ve adet ilişkili migrende ağrıları azaltabilir.

3- Nöralterapi: Bu tedavide prokain ya da lidokain  serum ile karıştırılır, ince enjektör ucu ile belirli bölgelere enjeksiyon yapılır. Nöralterapi ile adet ilişkili migrende şikayetlerde ciddi azalmalar olabilir.

4- İlaç tedavisi:  Doğum kontrol ilaçları, sumatriptan, dihidroergotamin, metoklopramid, nonsteroid antienflamatuar ilaçlar, mefenamik asit vb. ilaçlar adet ile ilgili migren tedavisinde etkili olabilir. İster migren olsun ister farklı bir ağrı türü olsun, mümkün olduğunca ilaç kullanımından uzak durmak sağlık için daha faydalıdır. Unutulmamalıdır ki uzun zaman insanların sorgulamadan kullandığı birçok ilaç bir takım yan etkilerin tespit edilmesi ile toplatılmakta ve firmalara ciddi tazminat davaları açılmaktadır. (https://www.bbc.com/turkce/haberler/2011/11/111123_merck#:~:text=Bir%20d%C3%B6nem%20g%C3%B6zde%20bir%20ila%C3%A7,tedavisi%20i%C3%A7in%20piyasaya%20s%C3%BCr%C3%BClmesinden%20kaynaklan%C4%B1yor.). Bu linke tıkladığınızda bunun örneğini göreceksiniz.

5- Magnezyum takviyesi: Magnezyum sıkça eksikliğine rastlanılan bir mineradir ve magnezyum eksikliği de migrene sebep olabilir. Bu nedenle normal migren ve adet ile ilişkili migrende magnezyum takviyesi faydalı olabilir. lar (imigran

6- Sinir blokajı: İlaç tedavisinin işe yaramadığı durumlarda sinir blokajı tedavisi de migren tedavisinde kullanılabilmektedir. Bunun için uygun hedef sfenopalatin gangliondur. Uzun bir pamuklu çubuk lokal anestezik (uyuşturucu) ile iyice ıslatıldıktan sonra ve çubuk hastanın baş ağrısının olduğu taraftaki burun deliğine koyulur, buradan nazofareks adlı bölgeye temasa edinceye dek itilir, 10 dakika bekletilir ve işlem tamamlanır. Bu şekilde ağrılarda azalma olabilmektedir. 

7- Botoks: Botoks ile normal migrende olduğu gibi adet ilişkili migrende de ağrılarda ciddi azalmalar olabilir.

8-Transkutanöz elektriksel sinir stimülasyonu ve tek darbeli transkraniyal manyetik stimülasyon: Bu yöntemlerle ilgili az veri vardır ve bu verilere göre bu yöntemler adet ilişkili migrende fayda sağlayabilmektedir. 

Menstrüel Migreni Önlemenin Yolları

Menstrüel migreni tamamen önlemek mümkün olmasa da, atakların sıklığını ve şiddetini azaltmak için bazı stratejiler uygulayabilirsiniz. İşte menstrüel migreni önlemenin üç yolu:

1. Düzenli Uyuyun

Düzenli uyku, vücudunuzun hormonal dengesini korumaya yardımcı olur. Her gün aynı saatte yatıp kalkmak, migren ataklarının önlenmesinde önemli bir rol oynayabilir.

2. Stresten Uzak Durun

Stres, migren ataklarının en yaygın tetikleyicilerinden biridir. Mümkün olduğunca stresli durumlardan kaçınmak ve rahatlama teknikleri (örneğin, meditasyon, yoga) uygulamak, menstrüel migrenin yönetiminde etkili olabilir.

3. Sağlıklı Beslenin

Sağlıklı ve dengeli beslenme, migren ataklarını önlemeye yardımcı olabilir. Özellikle tuzlu, kafeinli ve işlenmiş gıdalardan kaçınmak, menstrüel migren riskini azaltabilir. Ayrıca, D vitamini takviyeleri almak ve bol su içmek de faydalı olabilir.

Menstrüel Migren Ataklarını Hafifletme Yolları

Menstrüel migren ataklarını hafifletmek için aşağıdaki yöntemleri deneyebilirsiniz:

• Işık ve Gürültüden Kaçının: Migren atakları sırasında ışık ve gürültü gibi uyarıcı faktörlerden uzak durmak, ağrıyı hafifletebilir.
• Dinlenin: Migren atakları sırasında dinlenmek, vücudunuzun rahatlamasına ve ağrının azalmasına yardımcı olabilir.
• Sağlıklı Yaşam Alışkanlıkları Edinin: Düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek ve yeterince uyumak, migren ataklarını önlemeye ve hafifletmeye yardımcı olabilir.

Menstrüel migren, kadınların hormonal değişikliklere bağlı olarak yaşadıkları bir migren türüdür. Bu migren türü, özellikle adet dönemiyle ilişkilidir ve baş ağrısı, bulantı, kusma gibi belirtilerle kendini gösterir. Menstrüel migrenin tedavisinde ilaç tedavileri, hormon tedavileri ve yaşam tarzı değişiklikleri etkili olabilir. Migren ataklarını önlemek için düzenli uyku, stresin azaltılması ve sağlıklı beslenme gibi stratejiler uygulanabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

1. Menstrüel migren ile diğer migren türleri arasındaki fark nedir?
   Menstrüel migren, adet dönemiyle ilişkilendirilen bir migren türüdür. Diğer migren türleriyle aynı semptomları taşır, ancak özellikle adet döneminde ortaya çıkar.
2. Menstrüel migren tedavisinde hangi ilaçlar kullanılır?
   Menstrüel migren tedavisinde ağrı kesici ilaçlar, triptanlar ve hormon dengeleyici ilaçlar kullanılabilir.
3. Menstrüel migreni tamamen önlemek mümkün mü?
   Menstrüel migreni tamamen önlemek zor olabilir, ancak düzenli uyku, stresin azaltılması ve sağlıklı beslenme gibi stratejilerle atakların sıklığı ve şiddeti azaltılabilir.
4. Hangi yaşam tarzı değişiklikleri menstrüel migreni hafifletir?
   Düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme, yeterli uyku ve stres yönetimi, menstrüel migren ataklarının hafifletilmesine yardımcı olabilir.
5. Menstrüel migren neden adet döneminde daha sık görülür?
   Adet dönemi, vücutta hormonal dalgalanmaların yoğun olduğu bir dönemdir. Bu hormonal değişiklikler, menstrüel migren ataklarını tetikleyebilir.
6. Menopoz dönemi menstrüel migreni nasıl etkiler?
   Menopoz döneminde hormonal dengede değişiklikler yaşandığı için menstrüel migren ataklarının sıklığı genellikle azalır.
7. Hamilelik dönemi menstrüel migreni nasıl etkiler?
   Hamilelik döneminde östrojen seviyeleri dengede kaldığı için migren ataklarının sıklığı genellikle azalır.
8. Menstrüel migreni olan kadınlar ne zaman doktora başvurmalıdır?
   İster menstürel migren olsun, ister farklı bir ağrı olsun, baş ağrısı olduğu zaman kişi kendisini iyi hissetmiyor ise mutlaka acil servise başvurmalıdır. Her ne kadar çoğu baş ağrısının altında ciddi bir hastalık bulunmasa da yine de baş ağrısına sebep olan aslında migren olmayabilir. Dolayısı ile ciddi bir durum olma ihtimaline karşılık eğer kişi kendisini iyi hissetmiyor ise ve baş ağrısı varsa mutlaka acil servise başvurmalıdır.
9. Menstrüel migren atakları ne kadar sürer?
   Menstrüel migren atakları genellikle birkaç saat ile birkaç gün arasında sürebilir.
10. Menstrüel migrenin çocuk sahibi olma sürecini etkiler mi?
    Menstrüel migren, doğrudan çocuk sahibi olma sürecini etkilemez, ancak bu konuda endişeleri olan kadınların doktorlarına danışmaları faydalı olabilir.