Kafa Travması: Belirtiler ve Tedavi Yöntemleri
Şubat 5, 2025
Baş Ağrıları Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Şubat 15, 2025El titremesi, günlük hayatımızı etkileyen, çoğunlukla göz ardı edilen ancak altında ciddi nedenler yatabilen bir durumdur. Ellerde titreme, kişinin yaşam kalitesini düşürebilir ve bu durum, özellikle başkaları tarafından fark edildiğinde rahatsız edici olabilir. Titremelerin pek çok farklı türü ve nedeni vardır; bu nedenle titremenin neden kaynaklandığını anlamak ve doğru tedavi yöntemini belirlemek büyük önem taşır. Bu yazıda, el titremesinin olası nedenlerini, türlerini ve tedavi seçeneklerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
El Titremesi Nedir?
El titremesi, tıpta "tremor" olarak adlandırılan istemsiz, ritmik bir kas hareketidir. Titreme, genellikle ellerde görülse de, başta, kollarda, bacaklarda, çene, yüz, gövde ve ses tellerinde de ortaya çıkabilir. Bu durum, kasların kısa süreli kasılması ile ortaya çıkan bir hareket bozukluğudur. Ellerdeki titremenin sebebi genellikle tespit edilemez ve bu durum esansiyel tremor olarak adlandırılır. Bazen de vücutta bulunan bir hastalığın belirtisi olarak ellerde titreme görülebilir.
Ellerde Titreme Nedenleri
El titremesinin sebebi çoğunlukla bulunamaz ve bu durum esansiyel tremor olarak adlandırılır. Genetik sebepten de el titremesi olabilir ama bununla ilgili gen bulunamamıştır. Esansiyel tremorun dışında stres, korku, hipertiroidizm (tiroid bezinin aşırı çalışması), hipokalsemi (kanda kalsiyum miktarının azalması) gibi metabolik durumlar ile bazı ilaçlar ve uyarıcılar yer alır. Özellikle stres ve aşırı kafein tüketimi gibi günlük hayatımızda sıkça karşılaştığımız durumlar, el titremesini tetikleyebilir. Bunun yanı sıra, el titremesi Parkinson gibi bazı nörolojik hastalıkların da belirtisi olabilir.
Ellerde Titreme Hangi Hastalığın Belirtisi Olabilir?
El titremesinin ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabileceği durumlar da vardır. Özellikle dinlenme anında ortaya çıkan el titremesi, Parkinson Hastalığı gibi nörolojik hastalıkların ilk belirtisi olabilir. Parkinson Hastalığı, hareket bozukluğu ile kendini gösteren ve genellikle ilerleyici bir seyir izleyen bir hastalıktır. Bunun dışında MS (Multipl Skleroz), inme, travmatik beyin hasarı ve bazı omurilik hastalıkları da el titremesine yol açabilir.
El Titremesi Türleri
El titremesi, farklı türlerde karşımıza çıkabilir. Her türün kendine özgü özellikleri vardır ve bu özellikler, titremenin nedenini belirlemede önemli ipuçları sunabilir.
Esansiyel Tremor
En sık rastlanan titreme türü olan esansiyel tremor, genellikle ellerde başlar ve her iki elde birden görülür. Başlangıçta tek elde ortaya çıkabilir ancak zamanla diğer elde de gelişir. Bu titreme türü genellikle yazı yazma, eşyaları tutma veya ince motor hareketler gerektiren durumlarda belirginleşir. Esansiyel tremor, alkol alımı ile azalabilir veya tamamen kaybolabilir, uykuda ise tamamen kaybolur. Ancak yorgunluk, kafein, stres gibi faktörler titremeyi artırabilir.
Parkinson Tremoru
Parkinson Hastalığı’nda görülen bu tür titreme, genellikle tek taraflı başlar ve istirahat halindeyken ortaya çıkar. Parkinson tremoru, gün içinde farklı şiddetlerde aralıklarla kendini gösterir ve stres durumlarında şiddetlenir. Bu tür titremenin tipik belirtisi, işaret parmağı ile baş parmağın para sayma hareketi yapar gibi titremesidir.
Serebellar Tremor
Serebellar tremor, beyinciği etkileyen hastalıklarda görülür. Bu titreme türü, özellikle kişinin bilinçli olarak yaptığı hareketlerde ortaya çıkar. Örneğin, bir düğmeye basmak gibi eylemler sırasında titreme görülebilir.
Psikolojik Tremor
Psikolojik tremor, dinlenirken veya belirli bir duruşta ortaya çıkabilir ve genellikle vücudun farklı bölgelerinde izlenebilir. Bu titreme türü, sıklık ve şiddet açısından değişkenlik gösterebilir ve genellikle psikolojik rahatsızlıklarla birlikte seyreder.
Ortostatik Tremor
Bu titreme türü, kişi ayağa kalktıktan birkaç saniye sonra bacaklarda ortaya çıkar. Titreme, kişi ayakta durduğu sürece devam eder ve düşme riski yaratabilir. Ancak, kişi oturduğunda veya destek aldığında belirtiler sona erer.
Fizyolojik Tremor
Fizyolojik tremor, normal kas kasılmalarına bağlı olarak tüm insanlarda görülebilir. Stres, yorgunluk, korku, hipoglisemi, hipertiroidi, alkolün bırakılması gibi durumlar fizyolojik tremoru gözle görülür hale getirebilir.
El Titremesi Tedavisi Nasıl Yapılır?
El titremesi genellikle sebebi bilinemeyen bir hastalıktır ve genellikle şikayeti bastıran ilaç tedavileri verilir. Genellikle ilaçların kalıcı tedavi gibi etkinliği yoktur ve ilaçlar kesilince şikayetler genellikle tekrar başlar. Eğer bir hastalığa, örneğin tiroid bezinin fazla çalışmasına bağlı el titremesi varsa bu hastalık tedavi edilip tiroid fonksiyonu normale dönerse genellikle titreme de kesilir. Eğer titreme bir ilacın yan etkisi olarak ortaya çıkıyorsa, ilacın dozajı azaltılabilir veya tamamen kesilebilir. Eğer titreme strese bağlı ise, psikolojik destek ve stres yönetimi ile sorunun çözümü aranabilir. Parkinson Hastalığı gibi nörodejeneratif bir hastalığa bağlı titreme varsa bu durumda titreme de zamanla Parkinson Hastalığı’nın ilerlemesi ile birlikte şiddetlenir. Dolayısı ile titremenin çoğu zaman kesin bir tedavisi yoktur ve ilaçlarla şikayetler bastırılmaya çalışılır. Kalp hızını yavaşlatan bir ilaç olan dideral esansiyel tremoru olanlarda genellikle ilk seçenek olarak kullanılan ilaçtır. İlaçlara ilave olarak her hastalıkta olduğu gibi yaşam tarzı değişiklikleri de yapmak gerekir. Örneğin beslenmenin düzenlenmesi, günlük en az 2 lt su içmek, stresten uzak durmak, vücuda giren zararlı kimyasallardan (sigara, alkol vb.) uzak durmak ve egzersiz genel vücut sağlığı için çok önemli olduğu için titremenin de dolaylı olarak azalmasına katkıda bulunabilir. Konservatif tedaviler ve ilaç tedavilerinin işe yaramadığı ileri düzey hastarda DBS adlı ameliyat yapılarak titreme tedavi edilir.
Titreme Tedavisinde Cerrahi Yöntemler
Titreme tedavisinde cerrahi yöntemler, özellikle ilaç tedavisi ve konservatif tedaviye yanıt vermeyen vakalar için bir seçenek olabilir. Derin beyin stimülasyonu (DBS) gibi yöntemler, titremeyi kontrol altına almak için kullanılabilir. Bu yöntem, beyindeki belirli alanlara elektrik uyarıları göndererek titremenin kontrol edilmesini sağlar.
Sıkça Sorulan Sorular
1. El titremesi tedavi edilebilir mi?
El titremesi genellikle sebebi bilinemeyen bir hastalıktır ve genellikle şikayeti bastıran ilaç tedavileri verilir. Genellikle ilaçların kalıcı tedavi gibi etkinliği yoktur ve ilaçlar kesilince şikayetler genellikle tekrar başlar. Tiroid bezinin fazla çalışmasına bağlı bir durum ise genellikle tiroid seviyesi normale döndüğünde titreme de azalır. Buna benzer durumlarda hastalık tedavi edildikçe titreme de azalarak kaybolur fakat Parkinson Hastalığı gibi nörodejeneratif bir hastalığa bağlı titreme varsa bu durumda Parkinson’un kesin tedavisi olmadığı için hastalık zamanla ilerler ve titreme de zamanla ilerler. İlaçların ve ameliyat dışı tedavi yöntemlerinin fayda etmediği ileri düzey titreme hastalarında DBS adlı ameliyat yapılabilir.
2. Parkinson Hastalığı dışında başka hangi hastalıklar el titremesine neden olabilir?
Parkinson hastalığı dışında MS (Multipl Skleroz), inme, travmatik beyin hasarı, hipertiroidi ve bazı omurilik hastalıkları da el titremesine yol açabilir.
3. El titremesi nasıl teşhis edilir?
El titremesinin teşhisten ziyade bir semptom olduğu için titreme olan hastada titremeye sebep olabilecek hastalıklar ile ilgili gerekli tetkik ve görüntüleme yöntemleri yapılır. Titremeye sebep olacak bir hastalık bulunursa bu durumda ilgili hastalığın tedavisi yapılır. Titremeye sebep olacak bir hastalık tespit edilmezse bu durumda hastaya esansiyel tremor teşhisi koyulur ve şikayetleri bastıracak ilaçlar verilir.
4. El titremesi tamamen geçer mi?
Titremenin genellikle tedavisi mümkün olmamaktadır ve titreme genellikle kalıcı olarak geçmemektedir. Eğer altta yatan neden düzeltilebilir bir durumsa, örneğin tiroid bezinin fazla çalışmasından kaynaklanan bir titreme ise bu durumda tiroid fonksiyonları normale döndüğü zaman titremenin de geçmesi beklenir fakat Parkinson gibi ilerleyici bir hastalığa bağlı titreme varsa bu durumda titreme zamanla geçmek yerine tam tersi artacaktır.
5. Titreme yaşayan biri ne zaman doktora başvurmalı?
Eğer titreme günlük aktiviteleri zorlaştırıyorsa veya dinlenme anında bile ortaya çıkıyorsa, bir doktora başvurulması gerekir. Ayrıca, titremenin aniden başlaması veya şiddetlenmesi durumunda da bir uzmana danışılmalıdır.
6. Esansiyel tremor kalıtsal mıdır?
Evet, esansiyel tremor genellikle kalıtsaldır ve aile bireylerinde de görülebilir. Ancak, kalıtsal olmayan vakalar da mevcuttur.
7. Stres el titremesini artırır mı?
Evet, stres el titremesini artırabilir. Stres yönetimi, titremenin şiddetini azaltmada önemli bir rol oynar.
8. El titremesi için hangi doktorlara başvurulmalıdır?
El titremesi şikayeti olan bireylerin öncelikle bir nöroloji uzmanına başvurmaları önerilir. Nörolojik bir sorun olup olmadığı, bu uzman tarafından değerlendirilir.
9. El titremesi olan biri hangi yaşam tarzı değişikliklerini yapmalıdır?
Beslenmenin düzenlenmesi, günlük en az 2 lt su içmek, stresten uzak durmak, vücuda giren zararlı kimyasallardan (sigara, alkol vb.) uzak durmak ve egzersiz genel vücut sağlığı için çok önemli olduğu için titremenin de dolaylı olarak azalmasına katkıda bulunabilir. İlave olarak titremeyi azaltmak için, kafein tüketiminin azaltılması ve düzenli uyku alışkanlıkları kazanılması önerilir.
10. El titremesi olan kişiler hangi aktivitelerden kaçınmalıdır?
Titremeyi artırabilecek aktivitelerden kaçınılmalıdır. Bu aktiviteler arasında aşırı stresli durumlar, fazla kafein tüketimi ve aşırı yorgunluk yer alır.
El titremesi, birçok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir ve bazen ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. Bu nedenle, titreme yaşayan bireylerin bir uzmana başvurarak nedenin belirlenmesi ve uygun tedaviye başlanması büyük önem taşır. Tedavi süreci, titremenin altında yatan nedene göre şekillenir ve bu süreçte hastaların yaşam kalitelerini korumaları hedeflenir. Tedavi seçenekleri arasında ilaç tedavisi, cerrahi müdahaleler ve yaşam tarzı değişiklikleri bulunur. El titremesi ile ilgili bilinçlenmek, hem bireylerin hem de yakınlarının bu durumu daha iyi yönetmelerine yardımcı olacaktır.
Benzer Yazılar
Related posts
Periferik Nöropati Nedir? Beyinimizdeki komutlar vücudumuza omurilik üzerinden giderler. Uyarı omuriliğe geldikten sonra omurilikten çıkan sinir lifleri aracılığı ile vücuttaki hedef organa ulaşır. Periferik sinir adı verilen bu sinir lifleri uyarıyı ileten adeta canlı bir elektrik kablosu gibidir. Bu sinir liflerinin hasar görmesine periferik nöropati adı verilir. Periferik Nöropatinin Sınıflandırılması Periferik nöropatiler ile ilgili 2 türlü sınıflama mevcuttur. Bunlardan ilki mononöropati, multifokal nöropati ve polinöropati şeklindedir. Bir diğer sınıflandırma ise aksonal, demyelinizan ve karma şeklindedir. Periferik nöropatiler duyusal sinirleri, motor sinirleri ve otonom sinirleri etkileyebilir. Hangi tip sinir lifi etkilenirse buna yönelik şikayet oluşur. Mononöropatiler: Tek bir sinir tutulumu olursa bu duruma mononöropati adı verilmektedir. Oksipital nevralji Karpal tünel sendomu Ulnar tuzak nöropati Radial sinir tuzak nöropatisi Guyon kanalı sendromu Meralgia parestetika Peroneal tuzak nöropati Tarsal tünel sendromu Multifokal motor nöropatiler: Vücudun farklı yerlerinde birden fazla motor sinir liflerinin tutulumuna multifokal motor nöropati adı verilmektedir. Polinöropatiler: Çok sayıda hem duyusal hem de motor sinir liflerinin birlikte tutularak hasar gördüğü nöropati tipidir. Periferik Nöropatinin Görülme Sıklığı Periferik nöropatilerin görülme sıklığı yaşla birlikte artar yani bu hastalık esas olarak ileri yaşlarda daha sık görülmektedir. Ortalama olarak periferik nöropati insanların % 2.5 inde görülürken yaş arttıkça oran %10 lara ulaşmaktadır. Eğer şeker hastalığı varsa bu durumda görülme oranı %50 lere kadar artmaktadır. Alkol kullananlarda da sıklık artmaktadır. Polinöropatinin en sık görülen tipi Charcot-Marie-Tooth hastalığıdır. Mononöropatinin en sık görülen tipi ise bilekte sinir sıkışması olan karpal tünel sendromudur. Periferik Nöropatinin Nedenleri Şeker hastalığı Kronik alkolizm Besin eksiklikleri (örneğin B1, B6, B12 ve E vitamini) Enflamatuar durumlar (örneğin vaskülit) Hipotiroidizm Otoimmün hastalık (örneğin Sjögren sendromu, lupus, romatoid artrit) Enfeksiyonlar (örneğin Lyme hastalığı, Epstein-Barr virüsü, hepatit C, zona, cüzzam, HIV) Guillain-Barre sendromu Toksinler (ağır metaller, kimyasallar) Kemoterapi ajanları İlaçlar (antibiyotikler, kardiyovasküler ilaçlar) Tümörler (sıkışma veya ilişkili paraneoplastik sendromlara bağlı) Kalıtsal durumlar (örneğin, Charcot-Marie-Tooth hastalığı, ailesel amiloidoz) Travma veya yaralanma Multipl miyelom ve tedavileri Belirsiz öneme sahip monoklonal gammopati (MGUS) Periferik Nöropatinin Nasıl Oluşur? Yukarıda sinir hasarına sebep olan hastalıklar ya da etkenler sinir lifinin bizzat kendisinin ya da lifin etrafındaki myelin kılıfın hasar görmesine sebep olurlar. Bu hasar nedeni ile sinirin iletimi bozulur. Sinir iletimi bozulduğu zaman da uyuşma, yanma, karıncalanma ya da güçsüzlük (felç) gelişir. Nöropati Teşhisi Nasıl Koyulur? Nöropati olan hastalar muayene edildikten sonra bazı tetkikler uygulanır. Bu tetkikleri 5 gruba ayırmak mümkündür. 1- Elektromiyonörografi (EMG): Nöropati teşhisini koyan asıl tetkik EMG’dir. EMG ile hasar gördüğü düşünülen sinirin vücutta dağıldığı belli bölgelere iğneler yardımı ile elektriksel akım verilir. Bu şekilde sinirin iletimi ölçülür. Sinir iletimindeki gecikmeler kaydedilir ve sorunun ne olduğu anlaşılmaya çalışılır. 2- Laboratuvar tetkikleri: Nöropati olan hastada kan tahlillerinin yapılması da çok önemlidir. Vitamin eksiklikleri, şeker hastalığı vb. gibi sinir hasarına yol açabilecek hastalıklar araştırılır. Kan tetkiklerinin dışında gereklilik olması halinde idrar tahlillerini de yapmak gerekebilir. 3- Genetik test: Bazı sinir hasarları aile bireylerinde de görülebilir. Halk arasında ırsi olarak bilinen bu durumu ortaya koymak için genetik testler yapılır. 4- Radyolojik tetkikler (MR ve tomografi) Sinir sıkışması nedeni ile oluşan bir sinir hasarı düşünüldüğünde radyolojik görüntüleme yapmak gerekebilir. Yumuşak dokunun görüntülenmesi için MR yapılır. Kemiklerin iyi görüntülenmesi için tomografi çekilir. 5- Cilt ve Sinir biyopsisi: Bazı durumlarda sinirden ve sinirin ciltte sonlandığı bölgeden örnek parça almak gerekebilir. Örneğin sinir kılıfından kaynaklanan bir tümörden şüphe duyulduğu zaman parça alarak patolojiye gönderilir. Periferik Nöropatinin Tedavisi Nasıl Yapılır? Periferik nöropatinin tedavisi altta yatan hastalığa ve hastalığın şiddetine göre yapılır. Burada tedavinin genel ilkeleri kısaca anlatılacaktır. Periferik nöropati yapan hastalıklar kendi başlıkları altında ayrıca anlatılacak olup tedavileri de kendi başlıları altında daha detaylı anlatılacaktır. Periferik nöropatide tedavi basamakları kabaca 3 aşamadan oluşur. 1- Yaşam tarzı değişiklikleri: Tüm hastalıklarda olduğu gibi yaşam tarzı değişiklikleri periferik nöropatide de olmazsa olmaz bir kuraldır. Vücuda giren zararlı maddeler ve kimyasalardan uzak durma (sigara, alkol, uyuşturucu, deterjanlar ve diğer zararlı kimyasallar..) hem genel vücut sağlığı için hem de sinir liflerinin fonksiyonları için çok önemlidir. Bunun dışında doğal beslenme, hazır ve paketlenmiş gıdalardan uzak durma ve karbonhidrat içeren gıdalardan uzak durmak da hem genel sağlık için hem de sinir lifleri için çok önemlidir. Vücutta en fazla bulunan madde su olduğu için hekiminiz tarafından aksi söylenmediği sürece günlük en az 2 lt su tüketmek gerekir. Bunlara ilave olarak da doktor tarafından önerilen egzersizlerin de düzenli olarak yapılması gerekir. 2- İlaç tedavisi: Periferik nöropatide nöropatiye sebep olan hastalığa yönelik gerekli ilaçlar verilir. Örneğin şeker hastalığında kan şekerini normale getirmek için doktor tarafından önerilen ilaçların kullanımı çok önemlidir. Bu şekilde farklı bir hastalık olması durumunca ilgili uzman doktorun tavsiye ettiği ilaçlar düzenli olarak kullanılır ve kontrollere de gitmek gereklidir. Altta yatan hastalığın dışında bazı ilaçlar periferik nöropatide şikayetleri azaltabilir. Pregabalin ve gapapentin özellikle bu ilaçlara örnek verilebilir. Bunun dışında bağışıklık sisteminin sinirlere zarar vermesi ile oluşan hastalıklarda kortizon gibi bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanmak gerekebilir. Ayrıca B12, alfa-lipoik asit gibi vitaminler de periferik nöropatilerde kullanılması gereken vitaminlerdendir. 3- Nöralterapi, ozon tedavisi: Nöralterapi özellikle sinir sıkışması nedeni ile oluşan nöropatilerde kan dolaşımını artırarak şikayetleri geçirebilen bir tedavi yöntemidir. Özellikle karpal tünel sendromu, ulnar sinir tuzak nöropatisi gibi sinir sıkışmalarında fayda edebilmektedir. Ozon tedavisi de genel olarak kan dolaşımını artırıp bağışıklık sistemini de güçlendirici etkisi nedeni ile nöropati hastalarında iyileşmeye katkıda bulunabilir. 4- Cerrahi Tedavi: Karpal tünel sendromu, ulnar sinir tuzak nöropati, peroneal sinir tuzaklanması gibi sinir sıkışması nedeni ile olan nöropatilerde gerekli durumlarda sinirin üzerini açmak ve sıkışıklığa neden olan dokuları keserek siniri rahatlatmak şeklinde cerrahi işlem yapılır. Sonuç El ve ayaklarda karıncalanma, zaman zaman herkesin deneyimleyebileceği bir durumdur. Ancak, bu his sık sık tekrarlıyorsa veya kalıcı hale geliyorsa, altta yatan ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. Nöropati adı verilen bu durumda şikayetler sinir liflerindeki hasar nedeni ile oluşur. Sinir hasarına sebep olan çok sayıda etken olmakla birlikle şeker hastalığı ve B12 eksikliği sık görülen sebeplerden ikisidir. Bunun dışında tiroid bezi bozuklukları ve böbrek yetmezliği gibi durumlar nöropatiye yol açabilen başlıca nedenlerdir. Karıncalanma hissi yaşadığınızda, zaman kaybetmeden bir uzmana başvurmanız, bu tür ciddi durumların erken teşhis ve tedavisinde büyük önem taşır.
